Honden tillen hun poten op. Katten gebruiken een kattenbak. En vogels doen hun behoefte zowat overal. Maar is deze witgekleurde klodder alleen vogelpoep? Hoe zit het met vogelpis?
"Hun plas lijkt niet op de onze," zegt Sushma Reddy (opent in nieuw tabblad) , een universitair docent ornithologie aan de Universiteit van Minnesota. "Het is niet vloeibaar." In plaats daarvan laten vogels een witte pasta vallen die zowel plas als uitwerpselen bevat;
Vogels hebben één opening om hun afval kwijt te raken, de cloaca. De cloaca is het multitool van de anatomie van een vogel: hij leidt naar het urine-, spijsverterings- en voortplantingskanaal. Door dit gat plassen en poepen vogels tegelijkertijd op auto's en nietsvermoedende mensen;
Dinosauriërs, de voorouders van vogels, hadden ook cloaca's, net als amfibieën, reptielen, sommige vissen en eenpotigen, zoals vogelbekdieren. Evolutionair gezien is deze eenmalige methode van uitscheiding van afvalstoffen bij vogels waarschijnlijk behouden gebleven omdat het een aanpassing was aan het vliegen, aldus Reddy. Het kost veel energie om de vleugels te laten flapperen, dus vogels moeten licht blijven en essentiële voedingsstoffen bewaren voor lange vluchtperiodes en de dingen die ze niet nodig hebben snel en efficiënt uitscheiden tijdens het vliegen, aldus Reddy;
Vliegen helpt de verschillen verklaren tussen het urinaire systeem van vogels en zoogdieren. Zoogdieren ontdoen zich van stikstofafval door ammoniak (een giftige stof) om te zetten in ureum dat vervolgens wordt verdund in vloeistof. Dit is de urine die mensen en andere zoogdieren plassen;
Vogels zetten door de nieren uitgescheiden stikstofafval om in urinezuur, dat niet oplost in water en eruit komt als een vaste stof, zoals uitgelegd in een handleiding over "avian systems (opent in nieuw tabblad)" van de University of Wisconsin-Madison's Extension Dodge County. Dit betekent dat vogels water kunnen besparen en geen zware, volle blaas hoeven mee te dragen.
Maar vogelplas kan complexer zijn dan eerder werd aangenomen. Een studie die in 2020 werd gepubliceerd in het Journal of Ornithology (opent in een nieuw tabblad) testte de chemische samenstelling van de plas van zes vogelsoorten en vond geen sporen van urinezuur. In plaats daarvan vonden de wetenschappers verbindingen van ammonium, magnesium en fosfaat. Hun resultaten wijzen erop dat een onbekend proces urinezuur wijzigt vlak voordat het de cloaca verlaat. Toekomstige studies met meer vogelsoorten zouden deze mysterieuze transformatie kunnen helpen verklaren;
Vóór het lezen van dit recente onderzoeksartikel zei Reddy dat zij en andere ornithologen stellig zouden hebben verklaard dat urinezuur het hoofdbestanddeel was van vogeluitwerpselen die autoruiten bevuilen. "Soms zijn die dingen die in schoolboeken staan precies wat we opnieuw zouden moeten testen," zei Reddy over de bevindingen.
Reddy gebruikt vogeluitwerpselen om DNA te bestuderen, dus het begrijpen van de exacte samenstelling van vogelpis is belangrijk voor haar werk. Haar laboratorium gebruikt uitwerpselen van bedreigde kieviten (opent in nieuw tabblad) (Charadrius melodus) als een niet-invasieve manier om genetische monsters te verzamelen die informatie geven over het dieet, het microbioom en zelfs ziekten van de vogels. DNA uit plas, zei Reddy, is als "een lens in al die verschillende dingen die we kunnen vertellen over de vogels".
